West Georgië - Svanetië

De torens van Svanetië

bagrati
Svanetië is de hoogst gelegen bewoonde regio van Georgië . Het ligt aan de bron van de rivieren Inguri en Rioni, als het ware tegen berghellin­gen geplakt. De weg naar Svanetië loopt langs de rivier Enguri.

Pas in de negentiende eeuw werd het mogelijk om het gebied via de weg te bereiken. Daarvoor waren delen van Svanetië alleen via bergpaden bereikbaar, waardoor ze sterk geïsoleerd en zelfvoorzienend waren. Nog in deze eeuw werden sommige dorpen per helikopter van producten voorzien. De hoofdstad van Svanetië is Mestia, gelegen op een hoogte van ongeveer 1500 meter. De hoogste berg, Ushba, heeft een hoogte van 4690 meter.

De Svanen zijn een oeroud Georgisch bergvolk, dat tot in deze eeuw in stamverband leefde. Men spreekt een met het (Oost-)Georgisch verwante taal, het Svanetisch. Svanetië hoorde vanaf de elfde eeuw formeel bij het verenigde Georgië (en later bij Westgeorgische vorstendommen), maar behield altijd de eigen vrijheid en identiteit.

Svanetische dorpen laten een onvergetelijke indruk achter. Hun geografische situatie is om te beginnen indrukwekkend. Svanen vertelden ons, dat de stamoudsten altijd de locatie van een dorp bepaalden. Dit waren plaatsen, die zowel voor vijanden als voor sneeuwlawines moeilijk bereikbaar waren.

De meeste Svanetische families bezitten een vier tot twintig meter hoge toren (matshoeben). Deze torens zijn vierkant, hebben kleine gaten boven en onder, en vormen een familie-vesting, een verdedigingsconstructie. Svanen bouwen deze torens al meer dan duizend jaar lang. Tijdens een aanval van de vijand werden de dieren in de onderste etage ondergebracht, de mensen boven. In de vroegste tijden woonde men ook zo, later werden er woonhuizen naast de torens gebouwd. Torenbouw is in iets andere vorm is ook in het Oostgeor­gische gebergte te vinden. In Chevsuretië bijvoorbeeld bevindt zich in het dorp Shatili een uniek torencomplex.

De torens die nu nog in Svanetië te zien zijn, hebben veel overleefd. De meeste stammen uit de vroege middeleeuwen (elfde tot dertiende eeuw) of zijn zelfs ouder. De torens waren toen meestal eigendom van de adel. De belangrijkste Svanetische adellijke familie waren de Dadesh­keliani. De torens waren dan ook een symbool van macht: hoe meer torens een familie bezat, des te meer hadden zij te vertellen. Bij grote sneeuwlawine kan het gebeuren dat veel huizen worden vernietigd, maar de torens doorstaan de lawines prima. Dit laat nog eens zien, wat in vroeger tijden hun kracht tegen vijanden was.

Het harde leven in de bergen en de noodzaak om de familie te beschermen en verzorgen heeft bij de Svanen als belangrijkse volkseigenschappen moed, eergevoel en vechtlust ontwikkeld. Al ten tijde van koningin Tamar waren Svanen, naast de Chevsoeren, de belangrijk­ste en vaak beslissende vecht­kracht van het Georgi­sche leger.

De traditie van bloedwraak zorgde er van tijd tot tijd voor, dat een groot aantal mannen jong stierf. De Georgische regering heeft altijd veel moeite gedaan deze pijnlijke gewoonte te laten verdwijnen. Indirect gevolg van deze traditie was ook, dat Svane­tische mannen of families, die 'kandidaten' waren geworden voor bloedwraak, zich in andere delen van Georgië vestigden.

Toeristen komen naar Svanetië om de torens te zien, maar ook voor de natuur en het prachtige landschap met besneeuwde bergtoppen. De hoogste berg Ushba (4.690 m), die uit ijs gemaakt lijkt, is de droom van veel alpinisten

Svanen zelf zijn uitstekende alpinisten, schatbewaarders en goudzoekers. De legende van het Gulden Vlies vindt wellicht zijn oorsprong in Svanetië. Svanen halen goud uit bergrivieren met behulp van schapenvellen. Ze bewaren flessen met goudwater. Ze zijn ook schatbewaarders in ruimere zin: naast hun eigen schatten (specifieke iconenkunst) werden kunstschatten uit andere delen van Georgië in Svanetië verborgen in tijden van oorlog en gevaar.

Tot voor kort was Svanetië slecht toegankelijk voor reizigers. De Georgische regering heeft echter nieuwe wegen aangelegd, die het gebied een stuk beter bereikbaar maken. Vanaf de kust van de Zwarte Zee is de regio nu binnen een halve dag bereikbaar.

bron: georgisch blogpost